In gesprek met Just Architects: “Een mooie plek met geweldig uitzicht en rondom water”
3 juli '23
De voorbereidingen voor DOK 01 met zo’n 93 koopappartementen en DOK 11 met 4 nieuwbouwwoningen zijn inmiddels gestart. De hoogste tijd om de architecten van Just Architects te spreken over het ontwerp. Maarten Groeneveld, oprichter en mede-eigenaar van Just Architects, en Durmus Gogus, projectarchitect voor Dok 01, vertellen alles over de pandsgewijze architectuur en wat de woningen uniek maakt. Maarten: “De plek en het uitzicht is uniek. Waar kun je in Nederland nog wonen met uitzicht op zee?”
Hoe het begon
“We zijn verantwoordelijk voor heel Oud-IJmuiden. De meeste panden die er staan hebben wij ontworpen en met veel plezier. Samen met BPD werken we al zo’n 15 tot 20 jaar aan Oud-IJmuiden. NA DOK01 ontwerpen we DOK 5 en dan is het afgerond, maar dat mag ook wel na zo’n tijd.
Het stedenbouwkundig plan is ongeveer 20 jaar geleden gemaakt door Liesbeth Brink. Dat volgen we nog steeds qua bouwhoogte en breedte van de straten. Ze heeft eigenlijk het oude stratenpatroon van Oud-IJmuiden willen terugbrengen. Er zijn nieuwe kleine straatjes bij gekomen met 10 meter tussen de voorgevels om de sfeer van wat er toen heeft gestaan terug te brengen. Daarom hebben we gekozen voor grote blokken, maar wel met een pandsgewijze architectuur. Elk blok valt uiteen in verschillende panden waardoor ze een eigen gezicht krijgen en het kleinschaliger overkomt. Dat zijn belangrijke elementen uit het stedenbouwkundig plan en dat heeft ook effect op de architectuur”, legt Maarten uit.
Pandsgewijze en speelse architectuur
“Dok 1 valt eigenlijk uiteen in een aantal gebouwen met een eigen entree, een trap en een lift. Het zijn blokken met 4 woningen per laag, dat zijn de kleinste appartementen. En dan heb je blokken met 3 woningen per laag en op de kop eentje met 4 woningen per laag. Allemaal met een fijn balkon op het zuiden, westen of noorden. Vanuit de grotere appartementen heb je zelfs meerdere uitzichten. Door de verschillende pandjes en kleuren baksteen lijken het net oude pakhuizen. De steenkeuze is afgestemd op wat er al gerealiseerd is en daarom past het perfect in de wijk”, vertelt Maarten.
“We hebben geprobeerd om alle appartementen goed te oriënteren en de woningen te richten op het Noordzeekanaal en de vissershaven. Zo heb je prachtig uitzicht. Het kopblok is puur gericht op de zee. Dit is een L-vormig gebouw met een beschutte daktuin op het zuiden dat is afgeschermd naar het westen en het noorden toe door bebouwing. In Oud-IJmuiden heb je bijna geen groen en wij willen juist wel een plek bieden die groen is, beschut en in de zon. Dat vinden wij heel belangrijk. Het is een semi openbare daktuin, ook vanuit de straat bereikbaar, waar mensen lekker kunnen gaan zitten.”
Elk gebouw heeft coulissendempers
Durmus: “Het hoogste blok staat op de hoek van Sluisplein en de Ericssonstraat. Het is eigenlijk een welkomstgebouw. Als je met een schip het Noordzeekanaal invaart is dat namelijk de eerste hoek die je ziet. Het is de eerste sluis vanuit de Noordzee richting Amsterdam. Dat maakt dit gebouw extra bijzonder. Het is een soort landmark. Elk gebouw heeft zijn eigen unieke ontwerp gekregen. Om het nog speelser te maken hebben we de plint niet overal even hoog gemaakt. Zo wordt het veel interessanter voor een voorbijganger en word je oog extra geprikkeld. Je ziet niet één horizontale lijn, maar een speelse beweging. En het versterkt die pandsgewijze ontwikkeling weer. Doordat je dichtbij Tata Steel zit en er veel boten voorbijkomen zitten er in de gevels coulissendempers. We hebben de coulissendempers integraal ontworpen met de buitenruimtes zodat er een erker in de gevel ontstaat.” Maarten: “Het beeld is daardoor wel rijker geworden en het is heel goed ontvangen door de welstandscommissie. Die waren heel enthousiast!”
Unieke plek met geweldig uitzicht
“Je woont op zo’n mooie plek met geweldig uitzicht en rondom water. Alle woningen hebben wel iets bijzonders”, benadrukt Maarten. “Er komt van alle kanten licht. Ze zijn ook heel ruim, zeker de wat grotere woningen. De mensen die hier zullen gaan wonen zullen voornamelijk uit IJmuiden komen. Het zijn mensen die nu in een eengezinswoning wonen en bij Tata Steel hebben gewerkt of iets met de zee hebben en daar heel graag willen wonen, omdat ze geen genoeg krijgen van het uitzicht.
Bij DOK01 zie je dagelijks gigantische schepen voorbijvaren die aankomen vanuit zee. En ‘s avonds zie je al die lichtjes, het is echt schitterend. De plek en het uitzicht is uniek. Waar kun je in Nederland nog wonen met uitzicht op zee.” Durmus: “We hebben doorzonwoningen gemaakt dus vanuit de woonkamer heb je uitzicht op de duinen, maar ook op het Noordzeekanaal en de nieuwe sluizen. En je kunt bijna richting Amsterdam kijken.”
Commerciële ruimte en groenwand
“Wat je als architect niet vaak meemaakt is dat je aan de Kanaalstraat bij DOK01 een hoogteverschil hebt van bijna 1 laag. Daardoor hebben we aan de Kanaalstraat een 2-laags parkeerprogramma kunnen toepassen met 2 aparte inritten. De auto’s zijn dus netjes weggewerkt deels onder de grond en je kan ze op 2 niveaus bereiken. Aan de straatkant zie je er niets van”, vertelt Durmus. “Ook wordt er in een deel van DOK01 op de begane grond in de westvleugel aan de Ericcsonstraat een commerciële ruimte ingericht. We hebben de gemeente overtuigd dat we daar een bijzonder programma wilden toepassen. We hebben de overgang van de tweelaags parkeergarage naar de Kanaalstraat middels een groene wand van bijna 7 á 8 meter opgelost. De behandeling van de gevelwand was ook echt een uitdaging.”
DOK 11: bijzondere drive-in woningen
“De locatie van DOK 11 was te klein voor eengezinswoningen met een tuin. Die ruimte was er gewoonweg niet. Daarom hebben we voor 4 stevige stadswoningen (drive-in) gekozen zonder tuin, maar met een groot balkon op het zuidoosten. Eromheen staan grondgebonden woningen en die zijn ook pandsgewijs opgebouwd. Ze passen daarom perfect bij de omgeving. De woningen zijn 3-laags met een plat dak dus ze hebben iets meer woonprogramma dan de 2-laagse woningen met een kap. Hier woon je op de eerste verdieping en daardoor heb je gelijk een fijn uitzicht. De eigen parkeerplek is opgenomen in het volume. Dat maakt het ook uniek. Het kan wel eens druk zijn in Oud-IJmuiden met alle kleine straatjes, maar je kunt je auto dus altijd kwijt”, legt Maarten uit. Ook bij de drive-in woningen is er rekening gehouden met het omringende geluid. Durmus: “Op de 2e verdieping zie je in de gevel de extra glazen plaat op het kozijn en dat hebben we zoveel mogelijk proberen te integreren in de architectuur. Het frame krijgt dezelfde kleur als de rest van het gevelontwerp. De balkons krijgen een extra hoog glazen scherm om het geluid te blokkeren. En alle woningen hebben hardglazen platen.”